Bir insanın omurga sistemi yaşam kalitesini ne kadar etkiler ise ise, Bilgi Teknolojileri bölümünün network omurgası da iş kalitesini belirler.
Bir firmanın network tesisatına ve şaftlarına bakarak BT bölümünün ne kadar kaliteli çalıştığını ve bütçesini size söyleyebilirim,
Bilişim dünyasında her iki yılda bir tüm sistemler en az %50 değişime uğrarken, network sistemlerindeki değişim on yıldan daha uzun sürede olur.
Bu yavaş değişime rağmen en az önem verilen ve ilk yatırım maliyetlerinde hep kısılan alan network kablolamasıdır.
Kablo işlerine geçmeden önce işe asma tavanları eleştirmek ile başlamak isterim.
Genelde asma tavanları eski moda, sorunlu ve müsrif bulsam da, iç mimarlar asma tavan ve taş yünü plakalardan vazgeçemiyorlar. Bir sistem uzmanı için odalarda aptal switcler ile network genişletmek en büyük felakettir. Elverişli olmayan mimari yapı yüzünden çoğu iç mimar ile düello yapmışlığım vardır. Bazıları hakverdi ve ortaya çok iyi yönetilebilir modern tavanlar çıktı kimileri ise bildiklerini okumaya devam etti.
Yukarıdaki resimlerde gördüğünüz gibi data, ups, şebeke, yangın söndürme, ışıklandırma,havalandırma, doğalgaz, su şebekesi, tavan ve kolanlardan taşınmakta ve bu özensiz tesisat kartonpiyer denenen lanet malzeme ile kapatılıp süslenmekte.
Sonrasında bu ofise ilave bir hat çektirmeye kalktığınızda veya sevgili yeni yöneticiler masasının yönünü beğenmeyip değiştirmeye kalktığında teknik departman ile IT departmanı birbirine giriyor. Teknik departman diyor ki ben daracık asma tavandan o duvara data ve ups hattı çekemem mevcut duvarda ki hattı bir ek ile veya switch ile taşı. Sizde diyorsunuz ki ben yönetilebilir switch kullanıyorum aptal switchleri kat'iyen ortamıma sokamam.
Ondan sonra kaos başlıyor sinirler geriliyor günün sonunda genelde IT uzmanları lanet olsun diyerek ortama aptal switchleri konumlandırıyorlar. Beş yıl sonra artık network yönetilemez hale geliyor ve üç seçenek ortaya çıkıyor ya istifa edip adam gibi bir şirkete geçmek, ya network tesisatını baştan revize etmek yada tüm şikayetlere kulak asmayıp olduğu kadar olmadığı kader diyerek gittiği yere kadar gitmek.
Neden kablo tesisatına asmatavan ve şaftlardan başladığımı umarım anlamışsınızdır.
Asma tavan neden kullanılmamalı !
- Birkaç yıl içinde tavan üzeri toz, ölü böcekler, fareler gibi bir çok soruna neden olmakta.
- Birkaç yıl içinde özensiz çekilmiş kablolar ve kullanılmayan kablolar ciddi karmaşaya neden olmakta
- Tavan arasına rastgele çekilen elektrik hatları açık uç içere bilmekte ve ölümcül olabilmekte yangın tehlikesi yaratmakta.
- Tavan arasına müdahale çok zor olmakta. Hiçbir personel bu dar alanda, kedi yollarında çalışmak istemiyor. Karanlık ve tehlikeli.
- Basık bir tavan yaratmakta ve çalışan personel için zevkle çalışılan bir ortam olmamakta.
- Modernlikten uzak basmakalıp
- Tavan aralarına Accesspoint, Baz istasyonu, alarm sistemi gibi cihazlar takılıp gizlenmekte belirli bir süre sonra bu cihazların nerede olduğu çalışan personelin iş değiştirmesi sonucu unutulmakta ve bulunamamakta. Topolojimi olmalı dediniz :)
- Tavan araları üçlü priz kaynıyor.
Neden kullanılıyor
- Kaliteli iç mimar ile çalışmamaktan veya iç mimarın kalitesizliğinden
- Kolay işçilik olması ve elektrikçiye bile asma tavan yaptıra bilmekten
- İç mimarların üç boyutlu tasarımlarda zayıf olmaları, şirket sahiplerine yeni projeleri tanıtmamaları, vizyoner olmamaları.
- Mimarlık ofisleri tarafından Modern dizaynların maliyeti aynı olsa bile daha pahalıya yapılması.
Mimari başarısızlık şehir planlamamız dan belli değil mi? Sonra IT uzmanı uğraşsın dursun yamuk omurga ile.
Açık tavan sisteminin faydaları
- Daha kolay müdahale
- Daha düzgün özenli işçilik
- Daha ferah ortamlar ve daha modern görüntü prestij
- Neyin nerede olduğunu bilme ve görme şansı
- Böcek ve haşere ölüsü fare yuvaları ve pislikleri derdi yok.
- Temizlenebilir
Kablo Tavası
Tavan problemini açıklayabildim sanırım. Şimdi sac tavalardan bahsedelim. Tavanda bulunan sac tavalardan data ve elektrik hatları birbirlerine temas etmeyecek şekilde çekilmeli, mümkünse ayrı tavalardan. Data hatları elektrik gürültüsünden olumsuz etkilendiğinden, olası sorunlara karşı buna dikkat etmeliyiz. Data ve elektrik tavalarını ayrı olması ileride çekilecek hatların yönetimini kolaylaştıracaktır.
Günümüzde tüm cihazlar TCP-ip protokolü ile çalışmakta ip telefonlar, yazıcılar, güvenlik kameraları, yangın, nem, su sızıntısı önleme sistemleri, access pointler, bilgisayarlar, birkaç yıla kadar led aydınlatmalar ve ses sistemleri kolonları cat6 kablolar ile networkswitchler üzerinden çalışacak.
Bu sebepten network altyapınıza çok ama çok nizami önem vermelisiniz. Poe Switch üzerinden çalışan Led aydınlatma sistemi için http://www2.cree.com/smartcast-landing-page sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Teknik servis yeni bir data hattı çekerken, artık işe yaramayan eski hattı asla tüm kanal, kablo tavası ve şaft boyunca sökerek atmaz. Bunun yerine o hatta yeni bir hat kablo çeker. Bu hattı düzgün ve nizami çektire biliyorsanız ve sonunda da etiketleme yaptıra-biliyorsanız o zaman siz bu işin piri sayılırsınız demektir.
Yeraltı buat değişen masa yönleri sonucu kullanılmayan buatlar, duvar içi prizler ve devamında ki balık sırtı kanallar buna hiç girmeyelim.
Kablo şaftlarımız nasıl? diğer hatlar ile aynı alanda mı? doğalgaz, su tesisatı, elektrik tesisatı, cctv, telefon hatları, kanalizasyon, elektrik panoları
Şaftlarda sadece network, Şebeke ve UPS hatları olmaya bilir. Ülkemizde Elektrik panosu, UPS cihazı, Regülatör Su tesisatı, atık su gideri, doğal gaz tesisatı gibi akıl almayacak bir çok tesisat aynı hattan gidebilir.
Bazı standartlara ve sertifikasyonlara ulaşmaya çalışırken bu durumlar başınızı baya bir ağrıtabilir ve çok masraf ve iş gücü çıkartabilir. Çıkarabilir kısmını geçelim çıkarır diyelim, garanti veriyorum. Ayrıca 7/24 çalışan bir yapınız varsa ciddi iş aksamaları yaşayabilirsiniz.
Normalde şaftlarda Elektrik ile gaz ve su tesisatının kesinlikle bir arada olmaması gerekli. Şaft delikleri yani bir kattan diğer kata geçen kısım kesinlikle hava geçirmeyecek şekilde kapalı olmalı. Bunun sebebi şaftların yangın olasılığının çok yüksek olması ve olası bir yangın durumunda yangının alt ve üst katlardan oksijen alarak yayılmasını önleme gereksinimi. Ayrıca alev almayan kablo kullanımı çok önemli.
Şaftlarda kesinlikle yeterli miktarda yangın bombası konumlandırılmış olmalı,
Şaftlarda nem olmamalı. Nem oluşuyorsa ve ortamda switch gibi cihazlarımız varsa nem alma cihazları konumlandırılmalı ve nem alma cihazı için su tahliyesi planlanmalı.
Şaftlara girişler parmak okuyucu ve benzeri kapı sistemleri ile kayıt altına alınarak yapılmalı.
Eğer şaftlarda elektronik cihazlar, Elektrik panoları varsa switch vb… Şaftlarda ki sıcaklık belirli bir derecenin üzerine çıkmamalı.
Kenar switchlerin olduğu şaftlarda switchler muhakkak kabinet içinde bulunmalı ve network kabloları muhakkak bu kabinet içinde ki patch panellerde sonlanmalı ve etiketlenmeli. Kabinet kapağı kilitli olmalı.
Mümkünse şaftlar harekete duyarlı hareket anında fotoğraf çekip mail atabilen hareket algıladığında video kayıt yapan kamera sistemi ile izlenmeli. Bu hem giriş çıkışları kontrol etmenizi hem de şaft çalışmalarını izlemenizi sağlar.
Network konusunda takıntılı olduğumu düşüne bilirsiniz ama insanların takıntıları yaşadıkları sıkıntılar sonucunda ortaya çıkıyor diyebilirim size. Bizde tesisatı kablolamayı teknik birimler halk arasında ki tabiri ile elektrikçiler çekmekte, onlarda networkü elektrik hattı çeker gibi çektikleri için ortaya kaos çıkıyor. Kabloyu apar topar çekip işin içinden çıkıyorlar ama işin sonuçları altı ay sonra sizin başınıza patlıyor.
Network hattı elektrik gibi değildir 100 ila 120 metreden fazla uzağa kablo çekemezsiniz, Elektrik gibi klemens takalım 100 metre daha uzatalım diyemezsiniz, kablonun kalitesi bakır alaşımı önemlidir, kablo burgusu önemlidir, elektrik gürültüsünden etkilenir, bir kablo ile her sisteme hizmet sunamazsınız. Bu sebepten teknik departman sizin sıkıntılarınızı anlamaz ise içinizden Fredy Kruger çıkacağını bilmeli.
Şaftlarda ki topraklama hattı cihaz arızalarını önlemek için çok önemlidir. Toprak hattı ölçümü yapılmalı.
Topraklama bir tesisin can ve mal güvenliğinin sağlanmasında temel unsurlardan biridir. Topraklama sayesinde bir tesiste hem cihazların sağlıklı şekilde çalışması sağlanırken, hem de insan sağlığı korunur. İyi bir topraklama aynı zamanda aşırı gerilimlerden korurken, tesis boyunca gerilim dengesini sağlar.
Direnç Değerleri topraklama da çok önemlidir.
Bir mesleki tecrübemde şu şekilde bir sorunla karşılaşmıştım. 60 şubeli bir restoran zinciri için Alman yazar kasa ve restoran otomasyon sistemi ile satın alma anlaşması yaptık. Her şey tamam avm’lere kuruluma başlayacağız firma AVM’lerin topraklama hattının 2 ohm geçmemesi gerektiğini yoksa ürünlerinin garanti kapsamı dışında kalacağını belirtti maşallah hiç bir avm’nin hattı 4 ohm altında çıkmamıştı her gün dua ile kurulumları yaptık bir iki cihaz dışında az bir kayıpla projeyi atlattık sonrası mı? Hiçbir fikrim yok bir yıl sonra başka bir firmadan teklif geldi ve ayrıldım. İyi tecrübe oldu
- Almanlardan bir şey alırken sözleşmeyi iyi oku
- içinde yaşadığın ülkeyi de unutma.
Topraklama bir işletmenin korunması için yapılması gereken en önemli unsurlardan birisidir. Diğer bir unsur ise topraklama işlerinde direnç değerlerinin ayarlanmasıdır. Uluslararası standartlara göre topraklama dirençleri;
Kule için 20 – 30 ohm,
Yıldırım koruyucu için 4 ohm,
Bağlantı yerleri için 4 ohm,
Nötr ucu için 2 ohm olarak belirlenmiştir.
Şaftlarda UPS tesisatı olması gerektiği ve IT cihazların bu ups hatlarından beslenmesi gerektiğinden bahsetmeyeceğim. Zira çalışma hayatımda olmayan yerleri gördüm.
Şimdi sende ne biçim şirketlerde çalışmışsın diye içinizden geçirebilirsiniz, öyle şirketler gördüm ki bir anda milyon dolarlık ihaleleri kapıp ne yapacağını şaşıran apar topar ne varsa ne kadar personel varsa toplayıp sistem kurmaya çalışan firmalar bunlar ve günün sonu kabus oluyor.
IT günümüzde neredeyse üzerinde ekran ve tuş olan her cihazın sağlıklı çalışmasından ve iletişiminden sorumlu olan bir departman birde bunun yazılım boyutu var.
Kablolar nerede sonlanıyor, masa altı, duvar prizi, tavandan masaya
Çalıştığım firmalarda mimar arkadaşlarım beni hem severlerdi hem de beni gördüklerinde kaçarlardı. Tasarım zevklerim çok iyi değildir ama ergonomi ve her durumda kullanılabilirlik takıntılı olduğum bir durum.
Genelde prizler ya yer buatlarının içine konur yada duvar içine.
Şirket içerisinde yeni başlayan yöneticilerin kendini ispat çabası, personel sayısının artması ve azalması, odaların birleştirilmesi veya bölünmesi gibi çeşitli sebeplerden odaların ve masaların yeri sürekli değişir.
Okul ve hastanede çalıştığım yıllarda ben odaların bu kadar çok yer değiştirdiği başka bir sektöre tanık olmadım. Doktorlar ve Öğretmenler kendi evleriymiş gibi her dokuz aylık peridolarda her şeyin yerini değiştiriyorlardı. Şirket şirket değil rose red konağı. Bir gün baş hekime bu durumu anlattım adam gülerek şöyle cevap verdi “Dünyada 3 tip insan vardır. Erkekler, Kadınlar ve profesörler buna alış...”
Bu değişimlerde mimari birimin başındaki kişinin direnci çok önemli örneğin bir firmada işe yeni başlayan bir üst düzey yönetici camdan çok ışık geldiği nedeni ile masasının yönünü değiştirmek istedi. İç mimari müdürü bu teklifi kabul etmedi ve binanın dışını film kaplatarak sorunu çözdü.
Bu kısa hikayeden sonra priz gruplarının bile önemini anlamışsınızdır umarım.
Peki modern mimari buna çözüm bulabilmiş mi?
Düşüncem kablo tesisatı tavandan geliyorsa tavandan masaya inmeli bunu üzerine internette modern tasarımlar aradığımda https://ddk.com.au/product/power-and-data-umbilicals/ web adresine sahip bir Avustralya firması buldum. Tasarımları oldukça iyi ve çok şık.
Priz gruplarınızı alırken marka model veremem fakat toplu alım olmadan önce bir grubu alıp test etmenizde fayda var. Özellikle keystone jack’lar kalitesiz çıkabiliyor dişler cat6 kablolara tam geçmediğinden çok fazla yanlış çakılmış uç hatası alabilirsiniz.
